Minggu, 10 April 2011
Aneuk Dara Mita Reubong
Oleh : Nyak Kaoey
Bak saboh jameun masa uroe nyan, hudep keuh saboh keuluarga sederhana. Dalam keuluarga nyan na sidroe mak ngoen dua aneuk dara yang mulai balegh. Mak jih nyan ka tuha, semeuntara lakoe geuh ka trep meuninggai. Keu udep si uroe-uroe, mak tuha nyan keureuja jeut keu tukang mita gutee bak ulee gob. Aneuk dara jih tiep uroe mita reubong lam uteun. Reubong nyan di publoe, seubagian geupeujeut keu gulee. Gampong nyan memang mahsyu deungoen gulee reubong.
Alkisah bak si uroe, watee geutubiet dari lam uteun bak mita reubong ngoen oen paku, bandua aneuk daranyan diseutet lee sidroe aneuk agam. Bak hi agamnyan ureueng kaya. Bak geukaloen dua aneuk dara tari tubiet lam uteun, agam nyan geuseutet sampee troh u rumoh si Dara.
Troh rumoh si Dara, geukaloen keu aneuk dara nyan tinggai dalam jambo, agam kaya nyoe han geuteujeut tamoeng. Si Agam woe balek u rumoh geuh ngoen teumanyoeng- manyoeng lam ate.
Singoh beungoh jih, si Agam nyan jak lom meulum dua aneuk dara gasien nyan. Geukaloen lom bandua dara nyan tamoeng lam uteun. Si Agam geuseutet laju sampe troh lam uteuen. Agam nyan geuperhati but si Dara. Bak geulum dari seumak-seumak, geukaloen keuh aneuk dara nyan teungoh geupoet reubong ngoen oen paku. Watee woe geuseutot lom dari likot sampee trok u rumoh si dara lom.
Lageenyan keu sabee tiep uroe. Agam kaya nyan sabee geulum dua dara tari aneuk janda gasien gampong nyan. Bak si uroe si Agam han ek geutheun lee. Akhe jih bak saboh watee si Agam jijak u rumoh janda gasien nyan. Meunan geutamoeng lam rumoh, si Agam laju geu ungkap asoe ate. Geupeugah keuh jih keuneuk meukawen deungoen salah saboh aneuk dara nyan.
Bansaboh rumoh teukeujet bak jideungoe meuheut agam kaya nyan. Phoen that mak si Dara han geupateh haba si Agam, tapi si Agam geupaksa laju meuheut meukawen ngoen aneuk janda nyan. Akhe jih janda nyan teupaksa geu jok aneuk gobnyan nyang tuha geupeukawen lee agam nyan. Yoh leuh meukawen si Tuha woe ngoen lakoe. Lam jambo nyan jinoe tinggai janda tuha sidroe dua ngeon si Tulot.
Uroe meugantoe uroe, umu janda nyan meutamah tuha. Akhe jih janda nyan saket. Jinoe janda tuha nyan teu eh bak teumpat eh hana ek meumetle. Gobnyan geukeumiet lee si Tulot, seumeuntara si Tuha hantom le gewoe u rumoh. Si Tuha ka udep seunang dua ngoen lakoe di gampong meurandeh.
Kareuna breueh di rumoh ka abeh, janda nyan geuyuo si Tulot jak u rumoh akakjih jak lakee breueh si’at. Si Tulot jak u rumoh si Tuha. Bak akakjih nyan, si Tulot geuceurita teutang keudaan mak gobnyan nyang saket. Geukheun lee si Tulot, “Mak tanyoe lake breueh dua neuk. Mak jinoe teungeh saket.”
Meunan geudeungoe haba si Tulot, si Tuha geujaweub, “Mangat mantoeng lake-lake breuh bak gob, peu kah pike breueh nyoe kuteumee lageenyan mantoeng?! Hana lam donya nyoe nyang mangat nyan gratih, mandum peurlee but, peurlee reuoh.”
“Tapi mak nyang lakee, Kak. Mak tanyoe teungoh saket.” Geuseuot lee Tulot.
“Kapeugah bak mak kah, keurja ilee, baro loen jok breuh.” Kheun si Tuha.
Singkat haba, si Tulot jiuse lee akakjih. Si Tulot woe u rumoh ngoen rhoe ie mata. Troh u rumoh, bak jikaloen mak jih mantoeng bak teumpat eh, si Tulot han jiteujeut peugah keujadian bak rumoh akakjih. Si Tulot geumeusom bak dapu. Bak bineh sinungkee geuduok sira jipeutheun ie mata.
Bak geudeungoe na ureung moe bak dapu, si Janda nyang mantong bak teumpat eh geumariet. “Hai, Tulot, peukeuh kah nyang di dapu? Pakoen gohlom kajak bak akak keuh?”
Na meupadum ge mak nyan geuulang haba-haba soet sabeub hana jaweuban dari dapu. Ka na meupadum ge geudeungoe, barolah si Tulot geuseuot dari dapu. “Siatreuk loen jak bak akak, mak.”
Meunan geudeungoe suara Tulot lagee ureueng moe, mak jih geuteumanyoeng lom. “Peu kapubuet teuma di dapu nyan? Pakoen kamoe, Neuk?”
“Koen uloen moe, Mak, mata loentuan jitamoeng abee. Loen teungoh peugleh dapu.” Seuot si Tulot.
“Kajeutnyan, kajak ilee bak akakkah, entreuk kapeugleh teuma.” Kheun mak jih lom.
Si Tulot jak lom u rumoh si Tuha. Troh rumoh si Tuha, si Tulot jiusee lom lee si Tuha. Na meupadum goe si Tulot jak-jak woe dari rumoh jih u rumoh akakjih meulakee breueh. Tapi sabee jiusee lee akakjih. Akhe jih si Tuha geukheun bak adekjih. “Jeut kah peuwoe breueh loen, menyoe kah katem keurja bak loen.”
“Peu keurja nyang jeut loen pubuet, Kak?” Kheun si Tulôt.
“Kamita gutee bak ulee loen trok ‘an abeh, euntreuk loen jok breuh si khai keukah dua ngoen mak.”
Bak jipike keu mak nyang saket, si Tulot Akhe jih geutem mita gutee si Tuha. Lageenyan keu sabee jeut-jeut uroe. Si Tulot jak u rumoh akakjih keu mita gutee. oh si Tuha meurasa ka abeh gutee bak ulee jih, baro geujok breueh si khai keu si Tulot. Breueh nyan geupuwoe laju lee si Tulot u rumoh geuh. Troh u rumoh, breuh nyan geutaguen dua ngoen poma.
Bak si uroe, teungoh geumaguen di dapu, si Tuha geurasa gatai that ulee jih. Bak geugaroe-garoe ulee, jiteumee saboh gutee teusangkot bak gukee. Bak geukaloen manteng na gutee bak ulee jih, si Tuha meurasa keunoeng pengeut lee adekjih. Meunan lheuh bu, si Tuha laju jak u rumoh mak jih.
Bansaree troh di rumoh makjih, si Tuha laju geuteumeunak. Si Tuha geuteunak adekjih sira jiklik-klik meuhoi si Tulot. “Hoi Tulot!!! Ka kapeungeut kee kah nyoe?! Patkah?! Bak kameusom, katubiet bagah! Hoe kame breueh kee?!”
Meunan geudeungoe su si Tuha teumeunak, makjih nyang mantong lam saket teukeujet bukoenlee wayang. “Peuna aneuk loen? Pakoen gata?” Kheun mak nyan keu si Tuha.
“Hoe aneuk kureueng ajanyan! Ceubeueh that jih jipeunget loen, heu?! Tulot kureueng aja… katubiet bagah!!!” Kheun Si Tuha lom.
Bak geudeungoe nanjih sabee-sabee geuteu'eh, si Tulot tubiet dari dapu. Meunan geukaloen si Tulot tubiet, si Tuha meutamah beungeh. Laju geutarek bajee si Tulot.
“Aneuk cangklak, cukop galak bak kapeungeut kee! Hoeka kah mee breueh kee. Kapulang bagah keunoe!” Kheun si Tuha sira geutarek oek si Tulot.
“Breueh nyan koen kaleuh akak jok bak loen dua ngoen mak? Kaleuh loen taguen keu mak, ka kamoe pajoh.” Seuot si Tulot teumakot.
“Aneuk glang teutak, cukop cangklak bak kapeugah haba. Uloen bri breuehnyan meunyoe keureuja kah ka seuleusoe. Peu keneuk kapeungeut kee, kah?! Bunoe kuteumee manteng sabohtreuk gutee bak oek loen.”
“Jadi pakiban, Kak? Breuh nyang akak bri bunoe kaleuh kamoe pajoh dua ngoen mak. Singoeh uloen mita lom gutee akak.” Kheun si Tulot lom.
Si Tuha beungeh bukoenlee wayang bak geudengoe seuot si Tulot. Si Tuha geuyue bak mak ngoen adekjih nyan geupeumuntah lom breueh nyang kaleuh dipajoh. Kareuna han mungken geumuntah lom, si Tuha jak u dapu jak cok aweuk. Deungoen aweuk nyan, geukurek babah makjih ngoen babah adekjih.
“Han kupeuizin breueh loen kapajoh. Peutubiet mandum breuh loen bunoe.” Kheun si Tuha sira gekurek laju reukung makjih ngoen reukung si Tulot.
Dari dalam babah si Tulot ngoen makjih jitubiet darah. Akhe jih bandua awaknyan hana meudaya le. Geukaloen awaknyan hana le daya, barolah si Tuha geuwoe u rumoh geuh.
Alkisah, si Tulot hana le dijak mita gutee u rumoh akakjih. Jinoe si Tulot gisa lom lam uteun jak mita reubong. Tapi malang naseb si Tulot, ka rab abeh ban saboh uteun jiwet, gohlom jiteumee lom bak trieng nyang mantoeng meureubong. Rata-rata kajeut keu trieng.
Si Tulot dijak wet laju ban saboh uteun. Kaleuh geuniet lam ate han geuwoe sigohlom meuteumee reubong. Jih hana ek le jikaloen pomajih jimoe kareuna hana geupeuwoe reubong. Si Tulot teutap meuusaha. Bak geuwet-wet, geukaloen keuh saboh rimbon bak trieng. Bak geupeutoe, deuh sibak bak reubong nyang raya. Ate si Tulot bahagia bukoenlee. Tapi eh jikaloen reubong nyan, ate teuh meubah teumakot. Bak bak reubong nyan meulilet saboh uleu Lhan itam nyang raya.
Lam ate si Tulot meuheut that meucok reubong nyan. Saweub kaleuh jikeulileng ban saboh uteun hana meureumpok meisibak reubong pih. Tapi bak jikaloen uleu nyang raya nyan, harapan jih sirna. Si Tulot geudeng bak teumpat jih sira meudo’a lam ate uleunyan beujijak sigra.
Bak teungoh geudong-dong, si Tulot teukeujet ngoeng saboh suara. “Neucok keuh loen tuan ikot deungoen gata.” Kheun suara nyan.
Si Tulot geukaloen seuseulingka, tapi hana deuh meusidroe manusia. Bulee kudok jih jibeudoh. Suara nyan meusue lom. “Neucok keuh loentuan ikot deungoen gata.”
Si Tulot meutamah takot sabeub hana jiteumee meusidroe ureung di seulingka. Bak geukaloen keudeh keunoe, mata si Tulot meureumpek keuh ngoen uleu nyang na bak bak reubong nyan. Tulot geukaloen bak uleu nyan. Jideungoe lom suara nyang sama lagee bunoe. “Neucok keuh loentuan ikot deungoen gata.”
Barolah meuphoem jih, suaranyan nakeuh dari uleu nyang na bak bak reubong nyan. Uleunyan geumarit lom, “Neucok keuh loentuan ikot deungoen gata.”
Deungoen ragu-ragu, si Tulot geupeutoe uleu nyan. “Peukeuh beutoi gata nyang mariet bunoe, wahai uleu?” Tanyoeng si Tulot.
“Beutoi that. Neucok keuh loentuan ikot deungoen gata.” Kheun uleu nyan lom.
“Pakiban cara uloen ba gata?”
“Bukoenkeuh gata keuneuk cok reubong nyoe? Kuoh reubong nyoe, bek neukoh, euntreuk luka tuboh loen. Kuoh dari dalam tanoh sampee ukheujih. Lheuhnyan cabot reubong nyoe. Neubakeuh uloentuan deungoen reubong nyoe u rumoh gata.”
Ban lheuh geudeungoe haba uleu nyan, si Tulot laju geukuoh bak reubong nyan. oh lheuh nyan, reubong ngoen uleu nyan geupuduk di ateuh oen eumpeuk. “Pakiban lom?” Tanyoeng si Tulot bak uleu.
“Neupeuwoe loentuan u rumoh gata. Reuboh tuboh loen saree reubong nyoe. Reubong nyoe bek neucang. Peutamoeng laju lageenyoe lam beulangoeng sare tuboh loen.” Kheun uleu.
Meunan lheuh geudeungoe haba uleu nyan, si Tulot geupeuwoe saree uleu ngoen reubong. Ban saree troh rumoh, reubong ngoen uleu nyan geureuboh seusuai haba uleu bunoe. Ka cukop trep si Tulot jipreh reubong nyan, tapi bek keumasak, meu jue golom ie lam beulangoeng. Bak geupreh-preh masak reubong nyan, si Tulot roh geuteungeut bak teumpat duk geuh.
Meunan teujaga dari teungeut, kon wayang teukeujet si Tulot. Dapu jih ka meuubah. Bansaboh rumoh ka meuubah ceudah. Binteh rumohjih ka meukilat. Bak saboh sagoe rumoh, meuumpang-umpang breuh teupuduk di sinan. Di ateuh meja ka teupuduok bu leungkap deungoen teumon bu. Rumoh jih ka meubah leungkap deungoen seugala keubutuhan udep.
Si Tulot teukeujot, laju geupluong bak kama mak jih. Leubeh teukeujet lom jih meunan troh bak kama mak jih. Di ateuh teumpat eh, mak jih ka teuduk sira tahe-tahe syit. Deuh keu geukaloen lee si Tulot lapak teumpat eh mak jih ka meuubah meukilat lagee kulet uleu. Si Tulot teuingat keu uleu ngoen reubong nyang jireuboh bunoe. Laju jiplung lom u dapu. Meunan troh u dapu, geusalop laju tutop beulangoeng, tapi hana geuteumeung le reubong ngoen uleu bunoe.
Si Tulot tahe teudeng bak bineh dapu. Tahe na, seunang na, tuemakot pih na. Bak teungoh bingoeng-bingoeng teudeungoe bak jih saboh suara dari lua. Suara di lua geubri saleum. Ban saree jideungoe suara nyan hi suara uleu nyang direuboh bunoe, si Tulot laju jiplung u lua. meunan troh bak pinto, jikaloen lee si Tulot sidroe aneuk agam teudeng bak babah pinto. Agam nyan meupakaian rapi ceudah lagoina. Bak ulee jih meuikat ija itam meubintek-bintek puteh, hi kulet uleu Lhan.
Agam nyan geubri saleum lom, geulakee izin tameng lam rumoh. Ban saree troh lam rumoh, dikeu si Tulot ngoen mak jih, agam nyan meungaku seubagoe pangeran nyang meenyamar jeut keu uleu Lhan bak watee si Tulot jak cok reubong. Jadi uleu nyang meulilet bak reubong nyan nakeuh droe pangeran nyan. Kareuna keusucian ate si Tulot, pangeran nyan keuneuk meukawen deungoen si Tulot.
Meunurut Pangeran nyan, meunyoe bunoe si Tulot geucang reubong nyan, mungkin Pangeran ka mate. Tapi kareuna kesucian ate si Tulot nyang mat amanah, reubong nyan hana dikoh. Kareuna nyankeuh pangeran meulakee si Tulot beujeut keu peurumoh gobnyan.
Singkat haba, bandua pih meukawen. Jinoe rumoh janda nyan ka jeut keu rumoh meugah. Macam-macam keubutuhan udep na bak rumoh gobnyan. Gobnyan pih udep bahagia deungoen si Tulot ngoen lakoe jih. Janda nyan puleh dari saket jipeuubat lee si Pangeran. Rumoh awaknyan ramee geukunjong lee ureung gampong jak lakee tulong. Awaknyan pih saba geutulong ureueng-ureueng gampong nyan. Hantom geutulak meunyoe na jamee troh u rumoh.
Seumeuntara aneuk janda nyan nyang tuha jinoe udep meularat. Lakoe jih hana le keurja. Lakoe si Tuha ka saket, seumeuntara hareuta geuh ka habeh. Breueh hana le di rumoh. Jideungoe lee si Tuha jinoenyoe mak ngoen ade kjih ka jaya, si Tuha jijak u rumoh mak jih keuneuk lakee tulong.
Bansaree troh di rumoh mak jih, si Tuha jipeugah haba, “Baroekoen awak droen meulakee tulong bak loen, jinoenyoe loen teuma meulakee tulong bak gata. Neujak loen mita breueh meu dua neuk.” Khuen si Tuha.
Geuseuot lee si Tulot, “Baroekoen mak peureulee breuh, neuyu loen keureuja bak gata. Nibak uroenyoe kamoe bri breuh keu gata, peu keureuja nyang jeut gata pubut keu kamoe? Peukeuh gata keuneuk kurek lom reukung kamoe?”
Bak geudeungoe haba si Tulot, si Tuha malee keudroe. Akhe jih si Tuha jiwoe u rumoh geuh. Breuh hana jiteumee, malee nyang jirasa.
Sahibul hikayat, bak peutheun malee, si Tuha hantom le jijak u rumoh mak jih. Bahkeuh hana breueh di rumoh, jipeuteun deuk dua ngoen lakoe. Na meupadum trep lheuhnyan, si Tuha pih mate di rumoh droe dua ngoen lakoe kareuna bak peuteun deuk ngoen malee.
Seumeuntara si Tulot udep bahagia ngoen sang lakoe. Geurawat mak droe deungoen gaseh sayang. Hana tuwoe syit geutulong ureueng gampong nyang jak u rumoh gobnyan.
Meunankeuh jikeun lee haba jameun, nyang get bak ureungchik meuteumeung beurkah, nyang khianat meuteumeung laknat. Si Tulot pih meuteumee nikmat. Seumoga na beurkah nyang jeut ta cok dari calitra nyoe
